Welkom in de Bollenstreek. Het gebied tussen de steden Haarlem, Amsterdam, Leiden en Den Haag. In deze regio worden al honderden jaren bloembollen geteeld en ligt het centrum van de wereldhandel in bloembollen. Jaarlijks komen meer dan 2 miljoen bezoekers genieten van de bloeiende bloemenvelden.
De belangrijkste teeltgebieden liggen in de omgeving van Lisse, Noordwijkerhout, De Zilk, Voorhout en Hillegom.
De reden dat de bloembollen hier geteeld worden is simpel. De geestgronden (afgegraven duinen) zijn zeer geschikt voor het kweken van de beste kwaliteit bloembollen. Door de ligging direct aan zee is er veel zeewind wat ervoor zorgt dat er minder risico is op virus- en schimmelziektes. Voor de teelt van bloembollen is ook zoet water noodzakelijk. Dit is ook rijkelijk aanwezig in de Bollenstreek. Kortom de Bollenstreek is de ideale omgeving voor bloembollen om te groeien en daarom de beste locatie om bloembollen te kweken.
Andere gebieden
De ruimte in de Bollenstreek is echter beperkt. Er is anno 2017 ‘slechts’ 2.600 hectare grond beschikbaar voor de teelt van bloembollen in de Bollenstreek. De vraag naar bloembollen is inmiddels veel groter dan het aanbod uit de Bollenstreek. Daarom is men honderd jaar geleden ook geen kweken in Noord-Holland en inmiddels wordt er ook gekweekt in Flevoland en Drente.
Wat is een bloembol?
We staan er niet vaak bij stil maar een bloembol is eigenlijk heel bijzonder. Een bloembol heeft namelijk van binnen alles om een bloem op het juiste moment tot bloeit te laten komen. Als je een bloembol doormidden snijdt, zie je in het hart ervan de bloem al zitten. Daaromheen zitten de rokken waarin de voeding is opgeslagen die nodig is om de bol te laten groeien en bloeien.
Bloeien bloembollen alleen in het voorjaar?
Een bloembol is door de natuur voorgeprogrammeerd om in een bepaalde periode te bloeien. Er zijn voorjaars bloeiende bolgewassen -zoals tulpen, krokussen, narcissen en hyacinten – en er zijn zomers bloeiende bolgewassen, zoals lelies, dahlia’s en gladiolen. Overigens zijn Dahilia’s en krokussen geen bollen maar knollen. Knollen lijken wel erg op bloembollen maar hebben geen rokken.
Wanneer worden bloembollen geplant?
Bloembollen die in het voorjaar bloeien gaan in het najaar de grond in. Deze bollen hebben eerst een lange koudeperiode nodig om in het voorjaar te kunnen bloeien. In de koudeperiode ontwikkelen ze stevige wortels. Bloembollen die in de zomer bloeien gaan in het voorjaar de grond in. Niet alle zomerbloeiers kunnen namelijk tegen de winterse temperaturen en deze worden dan ook in de winter op een vorstvrije plek bewaard. Een uitzondering is de lelie. Veel leliesoorten kunnen zowel in het najaar als in het voorjaar geplant worden.
Bloeiende bollenvelden
Elk voorjaar zorgen de bloeiende bollenvelden voor vele bezoekers die genieten van het schitterende kleuren en het lijnenspel van de bloemenvelden in de Bollenstreek. Begin mei zien we dan ook veel verbaasde gezichten als de kwekers de bloemenvelden oprijden met een kopmachine. Met deze machine haalt hij de bloemen van de stelen en verdwijnt het mooie kleuren spektakel. Hoe mooi de bloeiende bloemenvelden ook zijn de bollenkwekers in de Bollenstreek telen de bloembollen puur voor de bloembol. De bloembol vermenigvuldigd zich namelijk in de grond. Dus uit een bloembol groeit een bloem maar tegelijkertijd groeien er ook nieuwe bolletjes onder de grond en wordt de moederbol groter.
Door de bloem op tijd te koppen, gaat alle energie terug naar de bloembol waardoor de bol flink kan groeien. Een grotere bloembol levert vervolgens een stevigere bolbloem op. De kwaliteit van de bloembollen wordt dus beter.
Waarom groeien tulpen door in een vaas?
Zoals al eerder vermeld zit alle energie die de bloem nodig heeft in de bol. Maar ook in de stengel zit de nodige voeding. Daarom groeit een tulp nog een stukje door als hij in een vaas staat. Veel mensen vinden het mooi om te zien daar de bloem doorgroeid. Wie zo lang mogelijk wil genieten van een bos tulpen kan het beste een hoge vaas kiezen zodat de tulp zo lang mogelijk steun heeft en niet gaat hangen.
Wat gebeurt er met de bollen die hier worden geteeld?
Na het koppen blijven de bloembollen nog in de grond om te groeien. Aan het begin van de zomer worden ze uit de grond gehaald. We noemen dit rooien. De zomerbloeiers zijn in het najaar aan de beurt. Vervolgens worden de bloembollen gepeld. Hierbij worden de kleinere (nieuwe) bloembollen gesorteerd en de grote bloembollen worden per partij verwerkt in de schuren van de kwekers. De bloembollen gaan vervolgens naar:
De handel
De grote bloembollen worden verkocht aan handelsbedrijven die ze verpakken en verkopen aan tuincentra, bouwmarkten, en winkelketens. Daar kan je ze vervolgens kopen om in je eigen tuin te planten.
De meeste bloembollen worden geëxporteerd en gaan zo de hele wereld over. Amerika, Azië en in het Midden-Oosten zijn er veel tuinliefhebbers die genieten van de Hollandse Bloembollen.
Broeiers
Een deel van de bloembol productie gaat naar zogenaamde ‘broeiers’. Een broeier kweekt geen bol maar juist de bloem. Dit gebeurt meestal in een kas maar ook wel buiten. In een kas kunnen bloembollen op elk gewenst moment tot bloei komen en dus een bloem leveren. De bloembollen krijgen voordat ze de kas ingaan een behandeling om de bol te laten denken dat het bijna voorjaar is. (de koudeperiode wordt dus kunstmatig nagebootst). In de kas groeit een bol dan snel uit tot een mooie bloem bijvoorbeeld een tulp. Door dit proces kan je in principe het hele jaar tulpen kweken en dus ook kopen bij de bloemist. Terwijl de velden in de Bollenstreek nog in winterslaap zijn.
De bloemen uit de bollen bij een broeier worden gesneden, verpakt en meestal via een bloemenveiling verkocht. Via handelaren komen deze bloemen terecht bij supermarkten, bloemisten en bloemenstalletjes in binnen en buitenland.
Weer de grond in
Het laatste deel van de bloembollen wordt door de kweker in oktober en november weer in de grond geplant om in het voorjaar weer meer bloembollen uit de grond te halen.
Bollenland overstroomd?
Wie in de zomer en het najaar door de Bollenstreek rijdt kan ineens grote velden zien die ondergelopen zijn met water. Dit is niet omdat er een overstroming is geweest. De kweker heeft het land dan namelijk bewust onder water laten lopen. Dit noemen we inundatie. Door het onder water laten lopen maken ze de grond vrij van ziektes, onkruid en bollenresten. Zo’t tijdelijk meer is een walhalla voor vogels. Het water is namelijk erg rijk aan voedingstoffen. Deze manier van het virusvrij maken van het land is een milieuvriendelijke manier van het schoonmaken van de grond zonder dat hier chemische bestrijdingsmiddelen voor nodig zijn.
Moeten bloembollen elke jaar uit de grond?
Een bloembol hoeft niet perse uit de grond. Veel bloembollen zijn namelijk geschikt voor verwildering. Dit betekend dat ze elk jaar opnieuw gaan bloeien en zichzelf ook nog eens kunnen vermeerderen zonder dat ze telkens uit de grond gehaald hoeven te worden. Deze verwilderingen bloembollen zijn dus net zo onderhoudens vrij als vaste planten in je tuin.
Bollen die niet verwilderen (zoals veel tulpen soorten) kan je uit de grond halen en in het najaar weer planten.
